De grote transities waar Nederland voor staat zijn: Klimaat, duurzame energie, woningbouw, gezondheid, voeding, landbouw en digitalisering. Bij de klimaattop in Glasgow zijn mooie woorden gesproken en afspraken gemaakt. En het nieuwe regeerakkoord is in de maak, waarin veel van deze grote opgaven een plek krijgen.
Europese euro’s worden op regionaal niveau slagvaardig ingezet
Maar dat moet niet te lang op zich laten wachten. Wat er nodig is daadkracht, organiserend vermogen en intensieve samenwerking van veel partners om alle innovaties die bijdragen aan de genoemde transities van de tekentafel naar de werkvloer te krijgen.
Die elementen vinden terug op regionaal niveau. Zeeland, Noord-Brabant en Limburg hebben niet stil gezeten tijdens de coronacrisis. Sterker nog, in relatieve stilte is er in Zuid-Nederland juist extra tijd, geld en energie gestoken in al deze transities. Daarbij wordt er dankbaar en voortvarend gebruik gemaakt van de Europese miljoenen uit het REACT-EU-programma. Er is laten zien dat als een regio volle vaart wil maken met de grote transitie-opgaven. Daarbij ligt tevens de aandacht voor economisch zwaar getroffen sectoren, zoals cultuur, toerisme en het MKB. Door slimme koppelingen te leggen, wordt er gewerkt om sterker, groener en slimmer uit de coronacrisis te komen.
De Zuid-Nederlandse aanpak
Als er gesproken wordt over een Zuid-Nederlandse aanpak, dan kan er gezegd worden dat er hoogwaardige kennis, bestuurlijke ambitie en praktisch ondernemerschap bij elkaar wordt gebracht. Dat kan worden herleid uit maar liefst vijftig concrete en aansprekende projecten die in zeer korte tijd onder de vlag van REACT-EU op zijn gestart, met ruim € 50 miljoen financiële steun. Een goed voorbeeld van de manier waarop Europa en de regio’s elkaar kunnen versterken.
Zo is duurzaam bouwen een hot issue. Woningnood dreigt. De bouwopgave voor de provincies en voor de rest van Nederland is gigantisch. En dan ook tegelijk nog eens duurzaam willen doen, dat is extra ingewikkeld. Daar moeten de handen dus nog ineen slaan, resulterend in projecten zoals Modulair en circulair bouwen Zeeuws City, VvE transitiecentrum Brabant en Circulair groene dakrenovatie in Limburg . Daar worden nieuwe concepten uitgewerkt voor stadsontwikkeling, maar ook hele praktische toepassingen waar bouwondernemingen hun voordeel mee doen. Daarmee wordt de groene bouwopgave versnelt. En kan er voor de inwoners veel fijne en duurzame woningen worden gerealiseerd.
Ook de energietransitie is een majeure opgave. Van de fossiele brandstof moet worden afgeweken en zoveel mogelijk overstappen op schone energie (zon, wind, waterstof). Maar dat is tegelijk complex en kostbaar, waarbij er ook nog eens energie- armoede is bij burgers en ondernemers willen voorkomen. Nieuwe bruikbare innovaties zijn dus nodig om de slag te kunnen maken die effectief en betaalbaar is. In de provincies wordt daar nu volop aan gewerkt. Ook hier een reeks aan inspirerende en spannende initiatieven: de toepassing van waterstof in het elektriciteitsnet in Limburg die ervoor zorgt dat het aandeel duurzaam opgewekte stroom kan blijven groeien, de opzet van een expertisecentrum op het gebied van batterijtechnologie in Noord-Brabant, het gebruik van windenergie bij mosselkwekerij in Zeeland. Kenmerk van al deze projecten is dat er vanaf ‘denken en ontdekken’ verder gaan met ‘ontwikkelen en doen’; praktische en schaalbare toepassingen om de energietransitie een ‘boost’ te geven. En zo zijn er nog talloze voorbeelden voor de andere transities, zoals gezondheid, voeding en landbouw.
Daarnaast is er aandacht voor sectoren die zwaar getroffen zijn door de coronacrisis. Een mooi project om daar met elkaar uit te komen is het project Creative Cityboost Zeeland, waarin creatieve denkers uit de cultuursector samenwerken met ondernemers uit winkelgebieden om die binnensteden een vernieuwende, extra impuls te geven. Een dergelijke onorthodoxe aanpak kan zorgen voor versnelling van ontwikkelingen als digitalisering, vergroening en functieverandering van binnensteden.
Geen woorden maar daden
De bestuurders van de drie zuidelijke provincies zijn zeer gemotiveerd om met elkaar een bijdrage aan deze grote transities te leveren. Dat kan door te investeren, maar vooral door partijen bij elkaar te brengen: wetenschappers, overheid, ondernemers, inwoners. Juist de schaal van de regio leent zich daar perfect voor. Door kennis en ideeën uit te wisselen, zodat die zich sneller kunnen verspreiden Jarenlange ervaring in de inrichting en uitvoering van Europese programma’s op regionale schaal en dat is nu zien bij de uitvoering van REACT-EU, waarmee er in record tempo vele miljoenen herstelsteun in de regio zijn gelandt. Dezelfde rol wordt er gepaktbij de invulling en uitvoering van het nieuwe Europese Just Transition Fund (JTF). En de corona-miljarden uit Brussel die in het kader van de Recovery & Resilience Facility op een Nederlands kabinetsplan liggen te wachten? Laat die maar komen. Samen met de andere regio’s zorgen dat het geld ingezet wordt om onze economie en samenleving duurzamer, veerkrachtiger en beter voorbereid te maken op de uitdagingen en kansen van de groene en digitale transities.
Bijdragen aan grote transities
Deze hele aanpak draagt bij aan de economie en welvaart in de provincies, waar inwoners en het lokale bedrijfsleven inclusief MKB direct van profiteren. Maar het levert nog veel meer op, namelijk een reeks aan innovatieve toepassingen die concreet nuttig zijn bij al die grote transities. En dat is – in alle bescheidenheid, van waarde en betekenis voor heel Nederland, voor Europa en de rest van de wereld.
Bron: www.stimulus.nl